Nietolerancja laktozy

Na co zwrócić uwagę, by rozpoznać charakterystyczne objawy nietolerancji laktozy? W sklepach coraz częściej pojawiają się mleka bez laktozy. Czy to oznacza, że warto je kupować, by lepiej zadbać o swoje zdrowie?

Co to jest laktoza?

Laktoza to dwucukier składający się z D-glukozy i D-galaktozy. Jest to cukier występujący w mleku i produktach mlecznych. Bywa również dodawana przez producentów do innych produktów spożywczych lub farmaceutycznych. Obecnie w sklepach można spotkać coraz więcej produktów mlecznych bez laktozy. Czy warto z nich korzystać, aby poprawić nasze zdrowie? Jakie są objawy nietolerancji laktozy?

Czym jest nietolerancja laktozy?

Każdy rodzaj pokarmu spożywany przez człowieka musi zostać strawiony na mniejsze części. W kolejnym etapie, jelito cienkie wchłania je do krwioobiegu, aby te mogły spełniać swoje funkcje biologiczne. Tak samo dzieje się z laktozą, która musi zostać rozłożona na cukry proste. Niezbędnym elementem tego rozkładu jest enzym nazywany laktazą. Jest on produkowany przez komórki nabłonkowe jelita cienkiego, a następnie magazynowany w granicach szczoteczkowych mikrokosmków.

Nietolerancja laktozy jest zaburzeniem wynikającym z niedoboru lub całkowitego braku laktazy w jelicie cienkim. Kiedy laktoza nie może być strawiona i wchłonięta, jej nadmiar przechodzi do jelita cienkiego, a nawet do jelita grubego. Tam staje się źródłem pożywienia dla mikroorganizmów. W wyniku fermentacji bakteryjnej powstaje metan (CH4) i wodór (H2).

Objawy nietolerancji laktozy

Produkty powstałe przy zaburzeniu trawienia laktozy są odpowiedzialne za uczucie pełności, gazu, kolki i przelewania. Powstający w procesie fermentacji kwas mlekowy, a także niestrawiona laktoza, zmieniają ciśnienie osmotyczne, w wyniku czego do jelita napływa woda. To tłumaczy kolejny objaw nietolerancji, jakim jest biegunka. W skrajnych sytuacjach objawy te utrudniają wchłanianie innych składników odżywczych, tj. białek i tłuszczów. jeżeli zauważyłeś, że masz podobne objawy po spożyciu produktów zawierających laktozę, powinieneś rozważyć diagnostykę.

Rodzaje nietolerancji laktozy

Obecnie znane są trzy typy klinicznej nietolerancji laktozy spowodowanej niedoborem laktazy.

• Alaktazja, czyli wrodzony niedobór laktazy. Występuje rzadko, ale jest niebezpieczny. Ten typ choroby ma podłoże genetyczne. Pierwsze objawy charakterystyczne dla nietolerancji pojawiają się już przy pierwszym spożyciu przez noworodka mleka matki lub mleka modyfikowanego. Wynika to z braku enzymu od urodzenia. Osoby z alaktazją są zmuszone do stosowania diety bezlaktozowej przez całe życie. Nawet niewielkie ilości tego cukru zagrażają zdrowiu i mogą prowadzić do śmierci.
• Wtórny niedobór laktazy występuje, gdy mikrokosmki jelitowe zostały uszkodzone na skutek różnych czynników. Są to m.in. infekcje - bakteryjne, rotawirusowe, inwazje helmintów, wpływ czynników jatrogennych, np. alkoholu, niektórych leków niesteroidowych, kwasu acetylosalicylowego, antybiotyków oraz skutki niedożywienia, choroby Leśniowskiego-Crohna, mukowiscydozy i innych chorób. W wyniku ubytków i uszkodzeń jelita zmniejsza się powierzchnia, która wydziela i gromadzi laktazę. W tym okresie należy stosować dietę bezlaktozową i wyeliminować pośrednią przyczynę niedoboru enzymu. Po regeneracji uszkodzonego nabłonka jelitowego można powrócić do diety mlecznej.
• Pierwotny niedobór laktazy - hipolaktazja typu dorosłego (ATH). W tym przypadku ludzie rodzą się z prawidłową aktywnością laktazy i nie odczuwają objawów nietolerancji po spożyciu mleka. Jednak duża grupa osób, wraz z rozwojem ontogenetycznym, zaczyna produkować mniejszą ilość laktazy. Synteza laktazy jest uwarunkowana mutacjami genu laktazy (LCT).

Test na nietolerancję laktozy

Istnieje kilka metod wykrywania nietolerancji laktozy, jednak żaden z testów nie potwierdza jednoznacznie lub nie wyklucza obecności choroby.

• biopsja jelita cienkiego - pozwala na dokładne określenie stężenia laktazy w danej komórce
• doustny test tolerancji laktozy - po podaniu pacjentowi laktozy, jej stężenie we krwi jest kilkakrotnie mierzone
• wodorowy test oddechowy - pomiary stężenia wodoru w wydychanym powietrzu co 20 minut przez 2 godziny po otrzymaniu laktozy
• testy molekularne - pozwalają wykryć genetycznie uwarunkowaną nietolerancję laktozy

Nie ma potrzeby spożywania produktów bezlaktozowych, jeśli nie zdiagnozowano u Ciebie nietolerancji laktozy i nie występują jej objawy. Jednak w przypadku ich wystąpienia bardzo ważne jest stosowanie zbilansowanej diety eliminacyjnej.